Dom bezobsługowy: projektowanie i budowa.

Jak wybudować dom bezobsługowy, który zawsze zapewnia najwyższy komfort, niezależnie od tego na jak długo wyjedziesz? Dodatkowo wygląda pięknie, i nie wymaga stałej obsługi czy pielęgnacji.

Na początek należy wyjaśnić czym jest dom bezobsługowy. Wiele osób myli dom bezobsługowy z domem autonomicznym. Pomimo, że zbieżne w niektórych aspektach koncepcje to jednak całkiem różne. Dom bezobsługowy, jak sama nazwa wskazuje nie wymaga stałej obsługi, konserwacji, sprzątania, pielęgnacji ogrodu i innych czynności, które występują w każdym domu. A pomimo to dom ma być w każdej chwili ogrzany, zadbany, ze świeżym powietrzem wewnątrz nawet jeśli nie było nas kilka tygodni. Sposobem na bezobsługowość jest automatyzacja i zastosowanie najnowszych rozwiązań technicznych. Lecz równie ważny jest projekt takiego domu, i detale na pozór nieistotne, a mające ogromny wpływ na bezobsługowość. Poniżej omawiamy kilka istotnych aspektów takiego domu.

Bezobsługowe ogrzewanie domu

Ogrzewanie to jeden z najważniejszych systemów domu, który wpływa na komfort jego użytkowania, szczególnie w naszym klimacie. Cały system ogrzewania domu możemy podzielić na dwie części, źródło ciepła oraz instalacje grzewczą. Źródła ciepła muszą być przede wszystkim niezależne od naszej stałej obsługi. Dlatego wszystkie kotły opalane paliwami stałymi nie spełniają tego warunku. Konieczne jest uzupełnianie paliwa oraz systematyczne czyszczenia i wybieranie popiołu. Rozwiązania konwencjonalne na jakich należy się skupić to kotły gazowe oraz kotły na olej opałowy. Kotły gazowe poza corocznym przeglądem nie wymagają żadnej obsługi. Jednak konieczny jest dostęp do sieci gazowej, w przeciwnym wypadku niezbędne będzie zamontowanie zbiornika na gaz. Kotły na olej opałowy również nie wymagają obsługi, jednak konieczne jest uzupełnianie zbiornika z olejem, co najczęściej ma miejsce raz w roku. Alternatywą jest ogrzewanie elektryczne czy to w formie kotłów elektrycznych czy nagrzewnic, które jest całkowicie bezobsługowe. Jedynym warunkiem koniecznym do takiego ogrzewania jest przyłącze energii elektrycznej. Jednak ten system jest bardzo rzadko spotykany, ze względu na bardzo wysokie koszty eksploatacji. Nowoczesnym źródłem ciepła, które zasługuje na szczególną uwagę jest pompa ciepła. Jest ona całkowicie bezobsługowa, a w połączeniu z panelami fotowoltaicznymi możemy uzyskać budynek zeroemisyjny. Dodatkowo, możemy wykorzystać ją w lecie do chłodzenia wnętrza, a koszty ogrzewania ograniczyć do minimum. 

Rozwiązaniem alternatywnym jest podłączenie do zewnętrznego źródła jakim jest sieć ciepłownicza. Jednak taka sieć spotykana jest tylko w dużych miastach, a koszty wykonania przyłącza często pozbawiają sensu taką inwestycje. Instalacja grzewcza niezależnie czy jest to ogrzewanie grzejnikowe, płaszczyznowe, czy bezpośrednie nadmuchowe już w podstawowej wersji wymaga niewiele ingerencji użytkownika jak ustawianie temperatury na sterowniku, czy ustawienie zaworów termostatycznych. W domu bezobsługowym konieczne jest zamontowanie systemu, który reguluje temperaturę. Regulacja odbywa się automatycznie na podstawie danych z czujników znajdujących się wewnątrz i na zewnątrz domu, co obecnie stało się bardzo powszechne. Szerzej tutaj opisujemy instalacje inteligentnego ogrzewania domu.

Ogrzewany podjazd do garażu i ogrzewane rynny

Każdy kto mieszkał w domu spotkał się z koniecznością odśnieżania podjazdu czy chodnika. Widok ośnieżonego krajobrazu zaraz po przebudzeniu zapiera dech w piersiach, lecz kiedy spieszymy się do pracy odśnieżanie to jedna z ostatnich rzeczy na jaka mamy ochotę. Rozwiązaniem jest zainstalowanie ogrzewania podjazdu, które można porównać do ogrzewania podłogowego w domu. Utrzymuje temperaturę nawierzchni powyżej zera, przez co topi śnieg i lód. Taki system to nie tylko wygoda, ale również bezpieczeństwo ludzi i pojazdów w zimie. Ogrzanie podjazdu wymaga czasu, dlatego bardzo istotne jest zainstalowanie automatyki z czujnikami, regulującą pracę ogrzewania i włączającą ogrzewanie z wyprzedzeniem. Ogrzewanie rynien i rur spustowych . Należy zwrócić uwagę, że poprawnie zaprojektowany i wykonany dach oraz system odprowadzenia wody z dachu nie wymaga stosowania ogrzewania. Jednak aby zyskać stuprocentową pewność bezpieczeństwa osób przechodzących pod dachem warto rozważyć montaż takiego ogrzewania. Kwestie bezpieczeństwa to jedno, ale względy użytkowe czy estetyczne to również ważne aspekty ogrzewania rynien. Jeżeli na dachu mamy zamontowane solary lub fotowoltaikę to takie ogrzewanie pozwala nam usunąć zalegający śnieg z paneli i zwiększyć ich wydajność. A przy tym cały rok możemy eksponować nasz dach, który przecież ma być ozdobą naszego domu.  

Projekty ogrodów bezobsługowych

Ogród to jeden z powodów dla którego decydujemy się na budowę domu. Poczucie przestrzeni, kontakt z naturą, miejsce rekreacji i zabawy ze zwierzętami domowymi to kilka z licznych zalet ogrodu. Lecz to wszystko związane jest z nieustanną pielęgnacją roślinności, jak zaprojektować ogród bezobsługowy? Nie jest to łatwe i najczęściej wymaga wyrzeczeń jeśli chodzi o aranżacje ogrodu. Stosowanie odpowiednich gatunków roślin. Rośliny owocowe, wymagają zbierania tych owoców. Kwiaty ozdobne szybko przekwitają i psują efekt wizualny. Rośliny, które nie wymagają wielu zabiegów pielęgnacyjnych najczęściej tworzą surowy ogród. Dlatego warto zaprojektować roślinność np. o kolorowych liściach aby ożywić cała aranżację. Nasłonecznienie należy tak dobrać, aby roślinność rosła równomiernie. W miejscach zacienionych roślinność jest zazwyczaj bardziej bujna i pozostawiona na dłuższy czas będzie kontrastować i psuć efekt pięknego ogrodu. Odrębną filozofią jest projektowanie ogrodu niejako na dziko, w takim podejściu nie przejmujemy się opadającymi liśćmi czy owocami. Nie kosimy trawy lub w ogóle stosujemy roślinność ekstensywną zamiast trawy. Dla jednych będzie to niedopuszczalne ponieważ nie pozwala wykonać pięknej aranżacji ogrodu, a dla drugich będzie to możliwość wtopienia się w naturę i korzystanie z jej owoców.

Roślinność w ogrodzie bezobsługowym

Trawnik wymaga poświęcenia największej ilości czasu ze względu na konieczność regularnego koszenia. Trawnik należy kosić jak najczęściej i nie rzadziej niż raz w tygodniu. I tutaj z pomocą przychodzi nam kosiarka automatyczna. Robot koszący jest całkowicie bezobsługowy, jedyną czynnością jaką musimy wykonać to wykonanie przeglądu raz w roku. Trawa koszona jest codziennie, a jej ścięte kawałki pozostają na trawniku dzięki czemu nie mamy problemu z miejscem na kompostownik. Drzewa to nieodłączny element ogrodu. O ile nie wymagają przycinania czy podlewania to już liście opadające w jesieni mogą stanowić duży problem. Dlatego właśnie projektując ogród należy skupić się na odpowiednich gatunkach. Które po pierwsze nie będą posiadały owoców, które niezbierane będą zalegały pod drzewami. Po drugie należy postawić na drzewa iglaste lub zimozielone drzewa liściaste. Tak, takie też istnieją pomimo powszechnego przekonania, że wszystkie drzewa liściaste zrzucają liście na zimę. Krzewy wymagają więcej zabiegów pielęgnacyjnych niż drzewa, niektóre gatunki wymagają regularnego przycinania kilka razy w roku inne są wrażliwe na niskie temperatury i wymagają okrycia na okres mrozów. Należy się skupić na tych gatunkach, które po pierwsze potrzebują minimalnej ilości przycinania, a najlepiej wcale nie będą go potrzebowały. Po drugie na tych, które są odporne na warunki atmosferyczne, a po trzecie podobnie jak drzewa nie zrzucają liści i nie posiadają owoców. Każda roślina potrzebuje składników odżywczych aby mogła prawidłowo rosnąć i pięknie wyglądać. W naturalnych warunkach naturalny kompost składający się z liści, trawy, owoców i innych części organicznych stanowi naturalny nawóz. W przydomowy ogrodach najczęściej taka sytuacja jest niedopuszczalna, dlatego konieczne jest regularne nawożenie i podlewanie. Warto zastosować system nawadniania ogrodu, który składa się przewodów rozprowadzonych po całym ogrodzie, tryskaczy oraz automatyki sterującej całym systemem w zależności od panujących warunków. System nawadniania dodatkowo może pełnić rolę systemu nawożenia dzięki zastosowaniu dozownika na nawozy, które rozpuszczane są w wodzie.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków

Na wstępie należy wspomnieć, że podłączenie do sieci kanalizacyjnej to rozwiązanie w pełni bezobsługowe i co najważniejsze najbardziej sprzyjające środowisku. Zbiorowe oczyszczalnie ścieków są wyposażone w specjalistyczne urządzenia i stosują zaawansowane procesy technologiczne. Dzięki temu  i pełnemu nadzorowi oczyszczają ścieki lepiej niż te przydomowe. Przydomowe oczyszczalnie ścieków zgodnie z prawem mogą być wykonywane tylko na terenach na których nie występuje sieć kanalizacyjna. Głównie ze względu ochronę gleb oraz wód powierzchniowych i podziemnych, ponieważ przydomowa oczyszczalnia właśnie do nich wprowadza ścieki, oczyszczone ale zawsze ścieki. Jeżeli nie mamy możliwości podłączenia domu do sieci kanalizacyjnej, pozostaje nam zamontowanie szczelnego zbiornika na nieczystości lub wykonanie przydomowej oczyszczalni ścieków. Pierwszego rozwiązania na pewno nie można zaliczyć do bezobsługowych ze względu na konieczność regularnego opróżniania zbiornika. Drugie rozwiązanie nie będzie w pełni bezobsługowe, lecz jeśli wybierzemy odpowiednią technologie to możemy obsługę ograniczyć do wybierania zbiornika np. raz w roku. Na uwagę zasługuje tutaj hydrofitowa oczyszczalnia ścieków. Jest to system wykorzystujący naturalną zdolność roślin do oczyszczania wody. Jest to do tego stopnia skuteczne, że po oczyszczaniu otrzymujemy minimalną ilość wody lub nawet tego nie otrzymujemy ponieważ rośliny ją wykorzystają.

Sprzątanie domu i inne obowiązki domowe

Pomimo niesamowitego rozwoju technologii w dalszym ciągu nie jesteśmy w stanie całkowicie wyeliminować obowiązków domowych z naszej codzienności. Lecz możemy tutaj znacznie ułatwić sobie życie. Podłoga to bardzo często najbrudniejszy element naszego domu. To na nią spadają resztki, nanosimy błoto na butach, opada sierść z naszych pupili czy zbiera się kurz. I właśnie z powierzchnią podłogi możemy poradzić sobie najłatwiej jeśli chodzi o jej sprzątanie. Coraz popularniejszym jest stosowanie robotów sprzątających naszą podłogę. Warto zainwestować w roboty, które poza funkcja odkurzania mogą również umyć podłogę. Tutaj należy zwrócić uwagę już na etapie projektowania aby zminimalizować powierzchnie do których taki robot nie będzie miał dostępu. Cokoliki można wyrównać ze ścianą. Meble można zamówić takie aby robot mógł pod nie wjechać lub takie aby nie zbierał się pod nimi kurz i brud. Podobne urządzenie można zastosować do zamiatania naszego podjazdu, aby pozbyć się liści, piasku czy pyłu przywianego przez wiatr. Kolejnym wynalazkiem, o którym kiedyś można było tylko pomarzyć jest robot myjący okna. Takiego robota wystarczy włączyć i przyłożyć do szyby, a sam już wykona resztę za nas. Dzięki wytwarzanemu podciśnieniu taki robot nie odpada od szyby. A wkłady z mikrofibry i zraszacz do płynu pozwalają wyczyścić okna bez pozostawiania smug. Jedyne co musimy zrobić to przekładać robota z okna na okno i wymieniać wkłady z mikrofibry.

Inteligentne instalacje

Smartdom to temat na kilka odrębnych artykułów o inteligentnych domach. I choć idea domu bezobsługowego nie jest bezpośrednio związana z koncepcją smartdom, to wiele z tych rozwiązać jest z powodzeniem stosowanych w domach bezobsługowych. Tutaj tylko nakreślimy dziedziny w jakich stosuje się inteligentne instalacje. Są to inteligentne oświetlenie domu, ogrzewanie, wentylacja, rolety, systemy audio-wizualne, bezpieczeństwo, nawadnianie, zdalne zarządzanie domem. Podsumowując, każdy z nas pewnie marzy o domu bezobsługowym, nawet jeśli nie wyraża wprost zainteresowania koncepcją domu bezobsługowego. Poruszyliśmy w tym artykule tylko kilka aspektów jakie dotyczą takiego domu. Oczywiście wiele z nich można rozwiązać zatrudniając wyspecjalizowane firmy do obsługi domu. Jednak nie każdy lubi kiedy inne osoby znajdują się w jego domu. Posiadając swój wymarzony dom każdy ceni sobie prywatność, a już na pewno każdy chce być Panią lub Panem swojego domu. W procesie projektowania i budowy ważne jest aby pamiętać o tym jaki efekt mamy uzyskać. Aby ludzie odpowiadający za nasz przyszły dom wiedzieli, że finalnie chodzi o spełnienie naszych marzeń.